Checklist voor ADHD-symptomen bij kinderen

Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) is een aandoening waar mensen tegenwoordig veel over praten, vaak door de term nonchalant toe te schrijven aan personen die ongewoon hectisch, 'schilferig' of verspreid lijken.

Maar als medische aandoening wordt het niet zo gemakkelijk toegeschreven. Ouders zullen vaak moeite hebben om onderscheid te maken tussen wat kan worden beschouwd als "normale" onstuimigheid en onoplettendheid en het echte onvermogen om stil te zitten en zich te concentreren. Zelfs ongetrainde artsen kunnen hier moeite mee hebben, omdat er geen enkele test is die ADHD of soortgelijke gedrags- of leerstoornissen kan diagnosticeren.

Uiteindelijk zullen pediaters, om het onderscheid te maken, een checklist van karakteristieke symptomen doornemen om te bepalen of het kind voldoet aan de criteria voor ADHD, zoals beschreven in de diagnostische en statistische handleiding voor psychische stoornissen van de American Psychiatric Association, vijfde editie (DSM-5).

Onderscheidende soorten ADHD

ADHD-symptomen zijn meestal gegroepeerd in twee hoofdcategorieën: onoplettendheid (het onvermogen om gefocust te blijven) en hyperactiviteit-impulsiviteit (impulsief gedrag dat excessief en verstorend is). De bepaling van ADHD is grotendeels gebaseerd op de vraag of het gedrag geschikt of niet geschikt is voor de ontwikkelingsleeftijd van het kind.

Het bereik van de symptomen kan variëren van kind tot kind en kan leiden tot een verscheidenheid van verschillende diagnoses die globaal als volgt zijn ingedeeld:

• Overwegend onoplettend type ADHD beschrijft een kind dat moeite heeft om op te letten, maar niet hyperactief of impulsief is.
• Overwegend hyperactief-impulsief type ADHD gedefinieerd als buitensporige rusteloosheid, onbezonnenheid en wroeten zonder het karakteristieke gebrek aan focus.
• Gecombineerd type ADHD met kenmerken van beide.

Checklist voor onoplettendheid Symptomen

Volgens de DSM-5 kan onoplettendheid worden vastgesteld als er zes of meer kenmerkende symptomen zijn bij kinderen tot de leeftijd van 16 of vijf of meer symptomen voor adolescenten van 17 jaar en ouder, als volgt:

• Let vaak niet op details of maakt onzorgvuldige fouten bij schoolwerk of andere activiteiten
• Heeft vaak moeite om de aandacht te houden op taken of spelactiviteiten
• Lijkt vaak niet te luisteren als er rechtstreeks mee wordt gesproken
• Volgt vaak niet op instructies of slaagt er niet in om schoolwerk of klusjes te beëindigen
• Heeft vaak problemen met het organiseren van taken en activiteiten
• Vermijdt vaak, houdt niet van, of is terughoudend in het uitvoeren van taken waarvoor mentale inspanningen nodig zijn gedurende een lange periode
• Verliest vaak dingen die nodig zijn om taken of activiteiten uit te voeren
• Wordt snel afgeleid
• Is vaak vergeetachtig in dagelijkse activiteiten.

Checklist voor hyperactiviteitssymptomen

Volgens de DSM-5 kunnen hyperactiviteit en impulsiviteit worden vastgesteld als er zes of meer symptomen zijn bij kinderen tot de leeftijd van 16 of vijf of meer symptomen bij adolescenten van 17 jaar en ouder, als volgt:

• Foitgets vaak met de handen of voeten of kronkelt wanneer gezeten
• Verlaat vaak zijn of haar stoel, ondanks dat hij wordt verteld stil te zitten
• Loopt vaak of klimt in situaties waar het niet gepast is
• Vaak niet in staat om rustig te spelen of deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten
• Is vaak "onderweg" alsof het onnatuurlijk wordt aangedreven
• Vaak praat overmatig
• Vaagt vaak een antwoord weg voordat een vraag is beantwoord
• Heeft vaak moeite om te wachten op zijn of haar beurt
• Onderbreekt of onderbreekt vaak de conversaties of activiteiten van anderen

De diagnose voltooien

Om ADHD definitief te laten diagnosticeren, moeten de symptomen voldoen aan vier belangrijke criteria die zijn uiteengezet in de DSM-5:

1. De onoplettende of hyperactief-impulsieve symptomen moeten vóór de leeftijd van 12 aanwezig zijn geweest.
2. De symptomen moeten aanwezig zijn in twee of meer instellingen, zoals thuis, met vrienden of op school.
3. De symptomen moeten de kwaliteit van het vermogen van het kind om te functioneren op school, in sociale situaties of bij het uitvoeren van normale, dagelijkse taken verstoren of verminderen.
4. De symptomen kunnen niet worden verklaard als een andere mentale conditie (zoals een stemmingsstoornis) of optreden als onderdeel van een schizofrene of psychotische episode.