Wat zijn verwaarloosde tropische ziekten?

Verwaarloosde tropische ziekten (NTD's) zijn een diverse reeks van infecties die vooral invloed hebben op verarmde gemeenschappen in tropische regio's over de hele wereld. Gevonden in 149 landen en meer dan een miljard mensen, NTD's treffen meer mensen dan malaria, tuberculose en HIV gecombineerde wereldwijd, en resulteren in ongeveer 57 miljoen levensjaren verloren als u rekening houdt met de voortijdige dood en invaliditeit die zij veroorzaken.

Veel van deze ziekten zijn gemakkelijk te voorkomen met goedkope medicijnen, maar logistieke en economische uitdagingen van de gebieden waar deze infecties voorkomen, maken het moeilijk om ze te bestrijden. Toch heeft de impact van NTD's de laatste jaren meer aandacht gekregen en is er aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het elimineren van sommige van deze infecties.

Voorbeelden van NTD's

Vanaf juni 2018 heeft de WHO ten minste 21 infecties en aandoeningen erkend als NTD's, waarvan vele al zijn geëlimineerd uit rijke landen, maar nog steeds in de meest verarmde gebieden ter wereld liggen. Deze ziekten gedijen bij afwezigheid van medische zorg, veilig drinkwater of adequate sanitaire voorzieningen, maar toch zijn er vele te behandelen voor slechts 50 cent per persoon, per jaar.

De WHO, samen met organisaties zoals de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) en UNICEF hebben zich ingespannen om meer aandacht te schenken aan NTD's, in een poging om meer politieke wil en middelen te verzamelen om ze aan te pakken, maar deze infecties hebben nog steeds een ongunstige invloed op een op de zes mensen wereldwijd.

Het eerste grote keerpunt voor de bestrijding van NTD's vond plaats in 2007 toen een groep van ongeveer 200 mensen uit verschillende openbare en particuliere organisaties uit de hele wereld op het hoofdkantoor van de WHO in Zwitserland bijeenkwam om te bespreken hoe de wereld zou kunnen samenwerken om deze ziekten te bestrijden. Sindsdien hebben de WHO en haar partners plannen opgesteld om NTD's uit te roeien of te verminderen, en een beroep op degenen in rijkere landen om in te zetten.

NTD's kunnen grofweg in vier categorieën worden ingedeeld: bacteriën, helminten (wormen of wormachtige organismen), protozoa (parasieten) en virussen. Ze worden verspreid door dieren (zoals insecten), van persoon tot persoon, of door geconsumeerd voedsel of waterbronnen te consumeren of in contact te komen.

Vanaf juni 2018 omvat de lijst met NTD's die door de WHO zijn geïdentificeerd:

• Buruli ulcus
• De ziekte van Chagas
• knokkelkoorts
• Chikungunya
• Dracunculiasis (Guinese wormziekte)
• echinokokkose
• Voedseltransplantaties
• Menselijke Afrikaanse trypanosomiasis (Afrikaanse slaapziekte)
• leishmaniasis
• Lepra (ziekte van Hansen)
• Lymfatische filariasis
• Mycetoma, chromoblastomycosis en andere diepe mycosen
• Onchocerciasis (rivierblindheid)
• Hondsdolheid
• Schurft en andere ectoparasieten
• Schistosomiasis (slakkoorts)
• Door de grond overgebrachte helminthiases
• Snakebite envenoming
• Taeniasis / Cysticercose
• Trachoom
• Yaws (Endemische treponematoses)

Die wordt beïnvloed

Ondanks hun diversiteit hebben alle NTD's één gemeenschappelijke link: ze hebben onevenredig veel invloed op mensen die in armoede leven. Veel gebieden over de hele wereld hebben nog steeds geen toegang tot elementaire sanitaire voorzieningen, schoon water en moderne medische zorg. Typisch (hoewel niet altijd) deze infecties worden gevonden in tropische regio's, vooral waar gemeenschappen leven rond dieren, vee of insecten die de ziekteverwekkers en parasieten dragen of overdragen.

De enorme impact van NTD's op de planeet is overweldigend. Meer dan een miljard mensen over de hele wereld zijn momenteel besmet met ten minste één NTD (velen hebben er meer dan één) en meer dan de helft van de wereldbevolking leeft in een gebied waar het risico op infectie bestaat. Naar schatting 185.000 mensen sterven naar schatting elk jaar ten gevolge van het hebben van ten minste een NTD, en miljoenen meer leven met chronische infecties.

Wanneer mensen ze overleven, kunnen NTD's slopende zijn, waardoor gezondheidsproblemen op de lange termijn, persoonlijke en financiële stress en fysiek leed veroorzaakt worden. Ze voorkomen dat mensen werken of leren, en bestendigen en verergeren een armoedecirkel in bevolkingsgroepen die al de armsten van de armen zijn.

Op individueel niveau kan dit leiden tot financiële ontberingen, maar versterkt in gemeenschappen en landen waar deze ziekten veel voorkomen, kan het economisch verwoestend zijn. Volgens een schatting verliezen landen met lymfatische filariasis (elephantiasis) $ 1 miljard per jaar en tot 88 procent van hun economische activiteit als gevolg van die ene ziekte alleen.

Naast de impact die NTD's hebben op de fysieke gezondheid van geïnfecteerden, laat onderzoek zien dat het ook hun mentale gezondheid en psychologische ontwikkeling kan beïnvloeden.

• Kinderen met vroege en frequente parasitaire infecties lopen een groter risico op ondervoeding en bloedarmoede, wat hun leer- en cognitieve vaardigheden aanzienlijk (en soms onomkeerbaar) kan beïnvloeden.
• Volwassenen die permanent zijn misvormd of uitgeschakeld als gevolg van NTD-infecties, hebben vaak te maken met stigmatisering; discriminatie; of uitsluiting van onderwijsinstellingen, werkgelegenheidskansen of de maatschappij in het algemeen, iets dat een grote invloed kan hebben op hun geestelijke gezondheid.

Terwijl ontwikkelingslanden door NTD's het hardst worden getroffen, zijn arme mensen in rijke landen niet immuun, ook niet in de Verenigde Staten. Zuidelijke staten langs de grens van de Golfkust en Mexico met hoge armoedepercentages zijn bijzonder kwetsbaar, evenals Amerikaanse territoria zoals Puerto Rico.

Onderzoekers schatten dat er bijna 37.000 huidige gevallen van de ziekte van Chagas in de staat Texas alleen al zijn, met meer dan 200.000 waarvan wordt aangenomen dat ze overal in de rest van de Verenigde Staten voorkomen.

Uitbraken van door muggen verspreide NTD's zoals het dengue-virus en chikungunya zijn ook in het land en zijn territoria gebeurd, met sommige onderzoekers die bang zijn dat gevallen frequenter zullen worden naarmate de wereldwijde temperaturen toenemen en internationale reizen vaker voorkomen.

Uitdagingen

Het noemen van deze ziekten "verwaarloosd" was geen toeval. Veel NTD's worden over het hoofd gezien door overheidsinstanties, openbare gezondheidsinstanties of onderzoeksinstellingen in rijkere landen omdat deze ziekten meestal geen invloed op hen hebben.

Helaas, landen dat zijn getroffen door NTD's zijn vaak arm en niet in staat om de ziekten zelfstandig te bestrijden. Internationale coalities onder leiding van de WHO hebben vooruitgang geboekt bij het rekruteren van meer welgestelde landen en wereldwijde partners om NTD's te elimineren, maar het is een opwelling vanwege een gebrek aan informatie, middelen en coördinatie.

Gebrek aan informatie

De eerste stap naar het bestrijden van ziekten is om ze te begrijpen: waar ze zijn, wie ze beïnvloeden, welke behandeling het meest effectief is, enz. Maar omdat NTD's vooral voorkomen in gemeenschappen met een laag inkomen en vaak op het platteland of op afstand, kunnen gezondheidsfunctionarissen ter plaatse vaak ontbreekt het aan de tools die ze nodig hebben om de ziekten effectief te identificeren of te melden. Zonder die informatie kan het voor internationale organisaties echter moeilijk zijn om het juiste materiaal naar de juiste plaatsen te sturen.

Gebrek aan middelen

Elke NTD vereist een andere strategie om deze te bestrijden of te beheersen. Sommigen hebben massale medicatie-distributieprogramma's nodig, terwijl anderen vectorcontrole (zoals muggenspuiten) of een combinatie van beide nodig hebben.

Van hun kant doneren veel farmaceutische bedrijven grote hoeveelheden medicijnen om NTD's te behandelen, maar het verkrijgen van de drugs naar getroffen gemeenschappen kost veel middelen, waaronder brandstof om afgelegen gebieden te bereiken en personeel om ze te beheren.

Voor die infecties zonder effectieve behandeling of preventiemethoden, is het ontwikkelen van nieuwe medicijnen of vaccins zo duur en moeilijk dat weinig bedrijven of organisaties het proberen aan te pakken.

Gebrek aan coordinatie

Wormen, virussen, parasieten en bacteriën beperken zich niet tot geopolitieke grenzen, maar vaak worden ziektebestrijdingsinspanningen zo uitgevoerd. Meer kan gedaan worden met minder middelen wanneer organisaties en overheden hun kennis en middelen bundelen om samen te werken aan zaken als het beheersen van insectenpopulaties of het verdelen van medicijnen. Deze coördinatie vereist actieve betrokkenheid van mensen uit beide welvarende landen die willen helpen en degenen die zich ter plaatse bevinden in gebieden die het meest door NTD's worden getroffen.

De WHO werkt met een breed scala aan organisaties en regeringen om dit te doen, maar jongleren en leidinggeven aan alle spelers-elk met hun eigen agenda's en behoeften-kan zijn als het jagen op katten, en het verkrijgen en verspreiden van het juiste materiaal aan de mensen die het nodig hebben ze kunnen moeilijk zijn om te doen in gebieden waar lokale leiders niet geïnteresseerd zijn in hulp van buitenstaanders.

Gebrek aan politieke wil

Het elimineren van NTD's op wereldschaal vereist een enorme hoeveelheid energie en middelen, wat veel politieke wil vereist. Degenen die aan de macht zijn - overheden, internationale non-profitorganisaties, miljardairs en filantropische bedrijven - moeten erbij betrokken worden, anders zullen er niet voldoende middelen of momentum zijn om vooruitgang te boeken.

Er is wereldwijd steeds meer belangstelling van rijke landen en non-profitorganisaties (zoals het Carter Center) om NTD's te bestrijden, maar er is nog veel meer nodig. Om meer politieke wil te stimuleren, moeten meer individuele kiezers in rijke landen contact opnemen met hun gekozen functionarissen om er bij hen op aan te dringen om financiering en deelname aan NTD-eliminatieprogramma's te ondersteunen.

Door de WHO aanbevolen oplossingen

Gezien de schaal, diversiteit en logistieke uitdagingen om NTD's te bestrijden, is de bestrijding ervan een moeilijk gevecht, maar niet onmogelijk. De WHO beveelt vijf strategieën aan om NTD's aan te pakken, waarvan er vele enorme coördinatie en investeringen van publieke, private en academische partners in landen over de hele wereld vereisen.

Preventieve behandelingen en therapieën

In gevallen waarin er al een effectieve behandeling met een enkele dosis beschikbaar is, pleit de WHO voor grootschalige programma's om deze medicijnen preventief te geven aan bevolkingsgroepen die regelmatig risico lopen op infecties als aanvulling op andere strategieën, zoals verbeterde sanitaire voorzieningen. In plaats van te wachten tot elk individu wordt gediagnosticeerd en vervolgens te worden behandeld in een gespecialiseerde medische setting, werken deze programma's door preventief de behandeling toe te dienen aan iedereen in een bepaalde populatie waarvan reeds is vastgesteld dat deze in gevaar is.

Deze programma's zijn afhankelijk van vrijwilligers of ander niet-gespecialiseerd personeel, in plaats van verpleegkundigen in een kliniek, om het medicijn in een niet-klinische omgeving toe te dienen, bijvoorbeeld door alle schoolkinderen in Zuid-Rwanda een medicijn te geven om wormen op de grond te behandelen. Het voordeel van deze strategie ten opzichte van traditionele een-op-eenbehandeling in een kliniek is dat volksgezondheidsinstanties en overheden meer mensen kunnen bereiken dan ze anders zouden doen en op een meer kosteneffectieve manier.

Innovatie bij ziektemanagement

Veel NTD's zijn moeilijk te detecteren of te diagnosticeren, zijn moeilijk te behandelen en bevatten effectieve preventiestrategieën zoals vaccins. Om NTD's op een zinvolle manier te bestrijden, zullen onderzoekers en gezondheidsfunctionarissen technieken moeten ontwikkelen of aanpassen om beter geschikt te zijn voor de plaatsen waar NTD's worden aangetroffen. Dit omvat meer kosteneffectieve of gemakkelijker toe te dienen diagnostische tests of medicijnen, en veilige en effectieve vaccins die geen koeling of hoog opgeleide medische professionals vereisen om deze toe te dienen.

Vector controle

Omdat veel NTD's worden overgedragen door insecten of plagen, is het beheer van deze populaties een belangrijk onderdeel van het beheersen en voorkomen van de ziekten die zij verspreiden. Rijke landen hebben geïnvesteerd in het onder controle houden van vectorpopulaties (zoals muggen) binnen hun grenzen, maar veel verarmde landen hebben niet de middelen om hetzelfde te doen.

De WHO heeft opgeroepen tot wereldwijde partners om te helpen bij het verminderen of beheersen van vectoren in risicovolle gebieden met veilige en goed beheerde pesticiden die op een manier worden verspreid die voor elke individuele gemeenschap ter plaatse werkt.

Basis sanitaire voorzieningen

Ongeveer een op de drie mensen wereldwijd heeft volgens de CDC geen toegang tot een toilet of andere vormen van verbeterde sanitaire voorzieningen. Naar schatting 780 miljoen mensen hebben geen veilig drinkwater. Veel NTD's verspreiden zich door besmet voedsel en water of contact met uitwerpselen, waaronder enkele die een overweldigende impact hebben op kinderen in kritieke stadia van ontwikkeling.

Door met deze gemeenschappen samen te werken om lokaal aangepaste oplossingen voor menselijk afval en waterzuivering te vinden, kan een groot deel van deze slopende infecties die de cyclus van armoede van generatie op generatie bestendigen, worden teruggeschaald.

Beheersing van zoönotische aandoeningen

Mensen zijn niet het oorspronkelijke doelwit van verschillende NTD's. Veel wormen en parasieten, in het bijzonder, hebben voornamelijk betrekking op dieren, en ziekten zoals rabiës zouden mogelijk bij mensen kunnen worden uitgeroeid als dit bij honden eerst voorkomen zou kunnen worden. Zolang NTD's invloed hebben op bepaalde dierenpopulaties - met name vee of gedomesticeerde dieren - zal het vechten tegen mensen een zware strijd worden.Pogingen om NTD's bij de mens te beheersen of te elimineren, moeten hand in hand gaan met het verminderen van deze infecties bij dieren.

Vooruitgang naar eliminatie

Hoewel NTD's wereldwijd nog steeds een aanzienlijke last hebben, is er een aanzienlijke vooruitgang geboekt. Inspanningen van een coalitie van Afrikaanse landen bijvoorbeeld, hebben geresulteerd in een afname van de Afrikaanse trypanosomiasis met 90% (slaapziekte). Vooruitgang in technologie en in kaart brengen heeft effectievere behandelingsprogramma's mogelijk gemaakt. Bijna een miljard mensen werd in 2015 behandeld voor ten minste één NTD, een stijging van ongeveer 36 procent sinds 2011.

Een van de grootste succesverhalen is echter dracunculiasis of guinese wormziekte. Een massale coördinatiecampagne onder leiding van het Carter Center heeft de ziekte bijna uitgeroeid van de planeet, waardoor het aantal gevallen van een geschatte 3,5 miljoen in 1986 naar slechts 30 gevallen totaal in 2017 is gezakt. Het was niet gemakkelijk.

Een enorme hoeveelheid geld, politieke wil en mobilisatie waren nodig om er te komen. Dorpen werden in kaart gebracht, systemen voor het identificeren en rapporteren van gevallen werden ingevoerd en gemeenschappen kregen de hulpmiddelen en het onderwijs die ze nodig hadden om hun water te filteren en de kleine schaaldieren te controleren die als vector voor de parasiet dienen.

Als deze programma's succesvol zijn, zou Guinese worm de tweede menselijke ziekte (na de pokken) volledig kunnen worden uitgeroeid, wat een broodnodige overwinning oplevert voor diegenen die werken aan de bestrijding van enkele van de meest verwaarloosde ziekten ter wereld.

Heeft deze pagina je geholpen? Bedankt voor uw feedback! Wat zijn jouw zorgen? Artikel Bronnen

• Centrum voor ziektecontrole en Preventie. Verwaarloosde tropische ziekten: welke ziekten worden beschouwd als verwaarloosde tropische ziekten?
• Wereldgezondheidsorganisatie. Verwaarloosde tropische ziekten: 5 strategieën.
• Wereldgezondheidsorganisatie. Verwaarloosde tropische ziekten.
• Wereldgezondheidsorganisatie. Waarom worden sommige tropische ziekten "verwaarloosd" genoemd?