Wat is proprioceptie?
Inhoudsopgave:
Proprioceptie (December 2024)
Proprioceptie is het gevoel dat u de relatieve positie van uw lichaam in de ruimte kent. Vaak aangeduid als ons zesde zintuig, stelt proprioceptie ons in staat om te navigeren en omgevingen te navigeren zoals we inherent "weten" waar onze ledematen, gewicht en zwaartepunt op elk moment in de tijd zijn.
Proprioceptie is een gecoördineerde neurologische en fysiologische respons die wordt gefaciliteerd door gespecialiseerde zenuwen die proprioceptoren worden genoemd. Dit zijn de sensorische receptoren die zich op de zenuwuiteinden van het binnenoor bevinden, spieren, huid, gewrichten, pezen en andere weefsels. Ze geven informatie over de ruimtelijke positie van ons lichaam door aan de hersenen, waarvan de signalen worden vertaald in zowel grote als subtiele bewegingen.
Dankzij proprioceptie kunnen we ons zonder bewust bewegen focussen op waar we zijn in de ruimte. Zonder dit zouden we niet moeten typen, dansen, touwtjespringen of een fiets of auto besturen.
Biologie van Proprioceptie
Proprioceptie is het vermogen om door een ruimte te bewegen zonder de noodzaak om elk aspect van die beweging te zien of te voelen.
De proprioceptoren hebben beide exteroceptors (welke stimuli van buiten het lichaam waarnemen, inclusief pijn, aanraking, vibratie, temperatuur en geluid) en mechanorecep- (die reageren op externe stimuli zoals aanraking, druk en trillingen). Samen leveren ze miljoenen signalen aan de hersenen die niet alleen onze bewegingen maar veel van onze reflexen sturen.
Proprioceptie is ook afhankelijk van een gecoördineerde respons van zowel het binnenoor (dat centraal staat in balans, beweging en oriëntatie) als de spieren (die onze houding en bewegingen bepalen).
Van zijn kant, het binnenoor bevat structuren, waaronder het niet-legitimerende labyrint en het vestibulaire orgaan, die gevoelig zijn voor versnelling, rotatie en oriëntatie in een zwaartekrachtveld.
De proprioceptoren van het lichaam worden voornamelijk aangetroffen in de spieren, pezen en huid. Onder hen:
- Spierspillen, ook bekend als rekreceptoren, zijn gevoelig voor veranderingen in spierlengte. Hiermee kun je weten wanneer en hoe ver je benen moeten strekken tijdens het lopen of je armen wanneer je ze reikt.
- Golgi peesorgels, aangetroffen in de pezen, zijn gevoelig voor veranderingen in spierspanning. Ze voelen hoeveel spanning een spier uitoefent en wat nodig is om een beweging uit te voeren met de juiste hoeveelheid energie.
- Pacische bloedlichaampjes bevinden zich in de huid en zijn verantwoordelijk voor het detecteren van veranderingen in druk die het lichaam leest als textuur, temperatuur en andere sensaties.
Proprioceptie en reflexen
Naast het verstrekken van informatie over beweging en positie, kunnen proprioceptoren bepaalde beschermende reacties veroorzaken, zoals de rekreflex. Dit is de reflex waarin een hyperextended spier zich automatisch zal terugtrekken om zichzelf te beschermen.
Er zijn ook reflexbogen waarin de ene beweging de andere zal compenseren om letsel te voorkomen.
Een voorbeeld hiervan is het stappen op iets scherps zoals een spijker of een stuk glas. Terwijl de pijnreflex ervoor zorgt dat de gewonde voet wegtrekt, zal het lichaam dit tegengaan door het zwaartepunt naar de andere voet te verplaatsen terwijl u uw positie stabiliseert met uw armen.De complexe reactie wordt soms een menselijke antizwaartekrachtreflexboog genoemd.
Uw Proprioceptie verbeteren
Terwijl de ogen en oren ook bijdragen aan beweging en balans, worden deze zintuigen niet beschouwd als componenten van proprioceptie, omdat je ze niet noodzakelijkerwijs hoeft te hoeven richten in de ruimte.
Met dat gezegd zijnde, verschillende mensen hebben verschillende niveaus van proprioceptie op dezelfde manier dat sommige mensen een betere oog-hand coördinatie hebben.
Een voorbeeld hiervan is dat je op één voet staat met je ogen dicht. Sommige mensen kunnen dit zonder belemmering doen; anderen vallen onmiddellijk. Leeftijd, verwonding, problemen met het binnenoor, alcohol of een verminderde neurologische reactie zijn slechts enkele van de redenen waarom proprioceptie kan worden aangetast.
Dat gezegd hebbende, het feit dat je kunt oefenen en leert om met je ogen dicht op een voet te staan, suggereert dat proprioceptie kan worden verbeterd. Hetzelfde geldt voor elke activiteit waarvoor u misschien minder gecoördineerd bent, zoals een bal vangen of tennissen. Met oefening kan je lichaam zijn proprioceptieve respons op specifieke taken aanpassen en uitbreiden.
Bepaalde praktijken kunnen helpen om iemands proprioceptie aan te scherpen. Onder hen:
- Alexander Technique is een oefening die bedoeld is om de gebruikelijke patronen van beweging en houding aan te passen door gewaarwording te verkrijgen door middel van aandachtige bewegingen.
- T'ai chi vereist bewustzijn over je houding en zwaartepunt terwijl je langzaam van de ene naar de andere beweging verschuift.
- Yoga vertrouwt ook op balans en bewustzijn van je kern (bekend als "bandas") die je je middelpunt van balans verschaffen.
Andere praktijken zoals jongleren en slacklinen (lopen op een slap koord) kunnen proprioceptie tot in buitengewone mate fijn afstemmen. Zelfs met sportschooltrainingen kan een oefenbal de propriocepsie verbeteren door je te dwingen je positie voortdurend aan te passen om oefeningen uit te voeren die meestal een stabiele positie hebben bereikt.
Proprioceptieve oefeningen worden vaak gebruikt voor revalidatietherapie, zodat u opnieuw leert hoe u de positie van een gewricht kunt controleren na een ernstig letsel.
Multiple sclerose en het verlies van proprioceptie
Proprioceptie is het gevoel van iemands lichaam in de ruimte zonder het gebruik van visie. Spinale laesies veroorzaakt door multiple sclerose kunnen deze sensorische functie nadelig beïnvloeden.
Een overzicht van Proprioceptie
Proprioceptie is de term die verwijst naar het vermogen om de oriëntatie van iemands arm of been in de lucht te bepalen. Kom meer te weten.
Proprioceptie in fysiotherapie
Lees meer over hoe proprioceptie werkt, inclusief voorbeelden, en ontdek hoe het wordt gebruikt in fysiotherapie.