Preventie van bloedklonters tijdens chemotherapie

Bloedstolsels in verband met chemotherapie worden minder besproken dan bijvoorbeeld misselijkheid en braken, maar dat betekent niet dat ze minder een probleem vormen. In vergelijking met de bekende symptomen van misselijkheid, vermoeidheid en haarverlies kunnen ze zelfs veel gevaarlijker zijn. Dat gezegd hebbende, het begrijpen van de risicofactoren, weten hoe u uw risico kunt verlagen en het herkennen van de symptomen kunnen u allemaal helpen om uw risico te verminderen tijdens de behandeling van kanker.

Overzicht

Bloedstolsels - ook bekend in medische jargon als een "veneuze trombose" - zijn inderdaad een belangrijke zorg bij mensen met kanker.We weten al geruime tijd dat mensen met kanker in het algemeen, niet alleen degenen die chemotherapie krijgen, een verhoogde kans hebben op bloedstolsels. Op zichzelf kunnen bloedstolsels in de benen pijnlijk zijn, maar de grootste zorg is dat deze stolsels afbreken en naar de longen reizen. Wanneer dit gebeurt, iets dat wordt aangeduid als een longembolie, is het een medisch noodgeval.

Als je internationaal reist, ben je misschien bekend met de pre-flight-video's die het belang van beenoefeningen aanreiken om bloedstolsels te voorkomen, maar we horen zelden van dit risico met anderszins predisponerende activiteiten - zoals chemotherapie. In dit geval kan wat je nog niet hebt gehoord je pijn doen. Sterker nog, dit is een aspect waarmee je je eigen advocaat in je kankerzorg bent, leert over deze potentiële complicatie, en contact opneemt met je arts als je je zorgen maakt - echt een verschil kan maken in je welzijn en mogelijk zelfs in je uitkomst.

Risicofactoren

Het is altijd al vermoed dat mensen die door chemotherapie gaan een verhoogd risico op bloedstolsels hebben, maar het was pas in 2013 dat dit aspect van de behandeling van kanker alleen werd beoordeeld. In een groot onderzoek bleek dat de incidentie van bloedstolsels naar chemotherapie 12,6 procent was, vergeleken met een risico van 1,4 procent voor kankerpatiënten die geen chemotherapie kregen.

Het risico was hoger bij sommige kankers dan bij andere, met kankers zoals pancreaskanker en longkanker met een groter risico. Sommige chemotherapeutica en medicijnen die werden gebruikt om de bijwerkingen van chemotherapie tegen te gaan, gingen bovendien gepaard met een verhoogd risico. In deze studie omvatten geneesmiddelen met verhoogd risico platinol (cisplatine), Avastin (bevacizumab) en Epogen of Procrit (de rode bloedstimulator erytropoëtine.)

Welke andere behandelingen en aandoeningen kunnen, naast chemotherapie, het risico op bloedstolsels verhogen voor mensen die leven met kanker? Sommige risicofactoren zijn onder meer:

• Chirurgie - In sommige onderzoeken bedroeg het risico op bloedstolsels bij kankerpatiënten tot 50 procent na de operatie
• Hospitalisatie blijft met name langer dan één dag
• Verlengde bedrust
• Centrale veneuze toegang (zoals het hebben van een chemotherapiehaven)
• Medicijnen die angiogenese-remmers worden genoemd (zoals Avastin)

symptomen

Om zich bewust te zijn van mogelijke symptomen, kan het helpen om deze op te splitsen in symptomen die gewoonlijk worden gezien met een bloedstolsel in de benen (veneuze trombose) en symptomen die verband houden met een bloedstolsel dat is afgebroken en naar de longen is gereisd (longembolie.)

Symptomen van veneuze trombose (bloedstolsels in het been) omvatten symptomen in de kuiten of het bovenbeen, waaronder:

• Roodheid
• Tederheid
• Zwelling
• Warmte

Symptomen als gevolg van longembolie kunnen zijn:

• Plotselinge pijn op de borst, vaak een scherpe pijn. Houd er rekening mee dat stolsels soms naar verschillende delen van de longen reizen en dat pijn zich mogelijk niet op slechts één locatie voordoet
• Kortademigheid
• Hoest of hoest bloed op
• Duizeligheid
• Bewusteloosheid
• Cyanose, een blauwe verkleuring van de huid en lippen
• Hartritmestoornissen, abnormale hartritmes
• Verhoogde ademhalingsfrequentie en hartslag met een lage bloeddruk

het voorkomen

medicatie: Medicijnen zoals anticoagulantia worden de laatste jaren vaker gebruikt om het risico op bloedstolsels bij kankerpatiënten te verminderen.Dit wordt een "profylactische anticoagulatie" genoemd, wat vertaald betekent dat bloed dunner wordt.

Er zijn verschillende medicijnen die artsen profylactisch kunnen aanbevelen. Recente studies suggereren dat medicijnen zoals heparine bij mensen met kanker beter werken dan medicijnen die vitamine K beïnvloeden, zoals Coumadin (warfarine), maar verschillende medicijnen kunnen worden aanbevolen, afhankelijk van uw specifieke situatie. Sommige van deze geneesmiddelen (die u mogelijk heparine met laag moleculair gewicht hoort) zijn onder meer:

• Lovenox (enoxaparine)
• Fragmin (dalteparine)
• Innohep (tinzaparine)
• Arixtra (fondaparinux); dit is een nieuwer "heparine-achtig" medicijn

Zelfzorg: In de geneeskunde hebben we de neiging om te praten over drugs als het gaat om preventie, maar er zijn veel dingen die je zelf kunt doen om je risico te verminderen. De eerste en belangrijkste stap is eenvoudigweg om jezelf te onderwijzen en vragen te stellen. Zorg dat u bekend raakt met de symptomen van bloedstolsels en longembolie. Als u zich zorgen maakt, wacht dan niet, maar neem onmiddellijk contact op met uw arts. Vraag uw oncoloog of u iets speciaals kunt doen om uw risico te verminderen, of dat zij een medicijn zou aanbevelen om het risico te verlagen. Daarnaast wilt u misschien:

• Ga zo veel mogelijk rond, binnen jouw grenzen. Als u niet zeker weet hoeveel activiteit wordt aanbevolen, vraag dan uw arts. Frequente korte perioden van fysieke activiteit zijn beter dan zeldzame, langere activiteiten.
• Zelfs als je in bed ligt, oefen je je benen. Uw arts of verpleegkundige kan u helpen deze oefeningen voor u te demonstreren. U kunt proberen uw tenen naar uw hoofd en vervolgens naar de vloer te richten (opnieuw, raadpleeg uw arts, want de beste maatregelen kunnen variëren, afhankelijk van uw specifieke medische situatie).
• Vermijd lange drives. Als u langere tijd in de auto moet zijn, stel dan regelmatig haltes in, ten minste elk uur, en stap uit de auto en loop rond.
• Probeer naast andere voorzorgsmaatregelen om met kanker te vliegen, minstens elk uur op te staan, en bij voorkeur om de 30 minuten en rond te bewegen. Je kunt beenoefeningen doen, zelfs zittend. Afhankelijk van uw situatie, kan uw oncoloog overwegen om u voorafgaand aan uw vlucht te behandelen met een anticoagulans (bijvoorbeeld heparine met laag moleculair gewicht). Zorg ervoor om te vragen. DVT's als gevolg van vliegtuigreizen komen vaak genoeg voor dat ze zijn bedacht als 'economy class syndrome'.
• Rook niet
• Als uw arts compressiekousen aanbeveelt, volg dan haar aanwijzingen
• Vermijd het oversteken van je benen
• Vermijd nauwsluitende kleding, vooral kleding die strak om uw knieën of in uw liesstreek zit
• Verhoog uw benen indien mogelijk
• Vermijd cafeïne en alcohol. Zowel cafeïne als alcohol kan leiden tot uitdroging en uitdroging verhoogt het risico op bloedstolsels.